Αν δεν υπήρχε ο Λαυράγκας, δεν θα υπήρχε η Κάλλας…

Στις 17 Οκτωβρίου 1860, γεννιέται στ’Αργοστόλι, από Ληξουριώτη Πατέρα κ Αργοστολιώτισσα Μητέρα, ο Διονύσιος Λαυράγκας, ο Δημιουργός τής Ελληνικής Όπερας•  ή Μελοδράματος.

Ο Πατέρας του, Σπυρίδων, εκπαιδευτικός -Εκπαιδευτήριον “Ερμής”, στο Αργοστόλι- και η Μητέρα του, Κασσάνδρα Ραζή, από τα Ραζάτα.

Εκεί, στο Αρχοντικό τής Μητέρας του στα Ραζάτα, ζούσε ο Λαυράγκας, κυρίως τα καλοκαίρια του• εκεί έγραψε πολλές από τίς συνθέσεις του, μεταξύ των οποίων και το κύκνειο άσμα του, την άπαικτη του Όπερα “Φρόσω”• και για τα Ραζάτα γράφει νοσταλγικά από την Νάπολη…

«… Αισθάνομαι έναν πόθο ακατανίκητο να ξαναϊδώ το σπίτι μου, τις αδελφές μου. Να πάω στην εξοχή μας και να αναπνεύσω τον αέρα της κάτω από τ’αγαπημένα μου κυπαρίσσια και τις κουκουναριές μου (σ.σ.:πεύκα), που σκέπασαν φιλόστοργα με τον ίσκιο τους τα παιδικά μου χρόνια και τόσες φορές μού ξανάδωσαν υγεία και ζωή…»

Εκεί στα Ραζάτα, ας μου επιτραπεί και κάτι προσωπικό, το τελευταίο καλοκαίρι του, αφιερώνει με δροσιά ψυχής, στην θυγατέρα τής γειτονικής του Οικογένειας, στην παιδούλα Μητέρα μου Νικολέττα Ραζή Ζαχαράτου, φωτογραφία του με την ρήση: «Στο Ρόδο τής Αυγής».

Το Αρχοντικό Λαυράγκα στα Ραζάτα, έχει και μιά άλλη ιστορική, και εθνική σημασία.

Σ’αυτό, με πρωτοβουλία τού  συζύγου τής κόρης του Διδούς (βλέπε και Όπερα του, “Διδώ”), τού δικηγόρου Γιάγκου Κρητικού, πραγματοποιήθηκε εν μέσω φασιστικής Ιταλικής κατοχής, η πρώτη Πάν-Κεφαλληνιακή Συνδιάσκεψη, Αντιφασιστών τού Νησιού.

Δεν αναφερόμαστε εδώ, και με αφορμή την γέννηση του, εκτεταμένα στην καίρια Μουσική προσφορά και το έργο τού Διονυσίου Λαυράγκα, έργο, που πάει απείρως πολύ πιό μακρυά από τις Καντάδες του, που αυτές μόνον, οι περισσότεροι γνωρίζουν• και προσφορά, που διαμόρφωσε αισθητικά κοινωνίες και μουσικά ακούσματα, μιάς άλλης, πολύ περισσότερο εύφορης και  καλαίσθητης Ελλάδας, και έφερε μέσα σε ένα τέτοιο διαμορφωμένο κλίμα, αγάπης πολλών στον λυρισμό, να γεννηθή, αυτή, που θα χώριζε την Παγκόσμια Όπερα κ Μουσική, στην προ αυτής και μετά αυτής εποχή.

Η Μαρία Άννα Σοφία Καικιλία Καλογεροπούλου, από την Μεσσηνία.

Η Μαρία Κάλλας.

(Με εντυπωσιακά τέταρτο βαπτιστικό της όνομα στην κολυμπήθρα, το όνομα τής Προστάτιδας τής Μουσικής, Αγίας Καικιλίας).

Ας συνειδητοποιήσουν όλοι, Έλληνες κ ξένοι, πως αν δεν υπήρχε ο Λαυράγκας, το γέννημα όλης τής Κεφαλλωνιάς, Ληξουρίου κ Αργοστολίου, να δημιουργήσει το Ελληνικό Μελόδραμα, την Όπερα, και να αναστήσει, (όπως βέβαια βοήθησαν κ άλλοι αλλά κυρίως αυτός), την αγάπη προς τον Λυρισμό στην Ελλάδα, δεν θα υπήρχε η Κάλλας, η μαθήτρια τής Ελληνικής, Λυρικής Σκηνής, το Παγκόσμιο αυτό Μουσικό και Καλλιτεχνικό Πρότυπο, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για ολόκληρη την Υφήλιο.

Δεν αναφερόμαστε λοιπόν όπως προείπαμε, εκτεταμένα εδώ, στο έργο τού  Διονυσίου Λαυράγκα, αλλά… μπορούμε να βεβαιώσουμε… πως ανάλογη με την προσφορά του, είναι και οι προς αυτόν ενέργειες ευγνωμοσύνης και αναγνώρισης του.

Και κατ’αρχήν το Αρχοντικό του στα Ραζάτα… έχει… όπως φαίνεται και στην φωτογραφία που επισυνάπτουμε, πλήρως αναπαλαιωθεί… και ανακαινισθεί… και αποδοθεί ως Πολιτισμικό Κέντρο Λυρισμού στην Ελληνική και Παγκόσμια Μουσική Πολιτιστική Κοινότητα.

(Οι τελευταίες βέβαια γραμμές, αποτελούν προϊόν, επιστημονικής φαντασίας κ πικρής διαπίστωσης.)

69 χρόνια, είχε, το Ελληνικό κράτος, από τους σεισμούς τού 1953 για να το κάνει αυτό.

Διότι ξέρετε, η βούληση, είναι ισχυρότερη από τα χρήματα.

Αν θέλης κάτι, το κάνεις• κι ας υστερής σε χρήματα• θα τα βρεις.

Αν δεν θέλης, γιατί δεν καταλαβαίνεις πόσο σημαντικό είναι, δεν σου φθάνουν και όλα τα χρήματα τού κόσμου.

Ακόμα, με αφορμή την επέτειο γέννησης τού Λαυράγκα, τού Δημιουργού τής Όπερας στην Ελλάδα και το επιφανέστατο τέκνο αυτής την Κάλλας, η Ελληνική Κυβέρνηση -όλες οι Ελληνικές κυβερνήσεις- διακοίνωσαν και υπενθύμισαν στην παγκόσμια κοινότητα, ότι με βάση το ότι, η Όπερα στην Ιταλία,  γεννιέται, από την καταλυτική γονιμοποίηση τού μουσικού κόσμου στην Φλωρεντία (όμιλος Μπάρντι), από το βιβλίο τού Βιτσέντζο Γκαλιλέϊ (πατέρα τού Γαλιλαίου), “Dialogo della musica antica et della moderna”, με θέμα του, την επιστροφή τής Δύσης στην Ελληνική Μονωδία• με βάση αυτό• ως γεννεσιουργός και τής Όπερας πρέπει να αναφέρεται η Ελλάς, -φαίνεται γι’αυτό ο Θεός, αποδίδοντας δικαιοσύνη, στέλνει σ’αυτήν την πατρίδα την Κάλλας- και αυτό να διδάσκεται στού κόσμου τα Μουσικά  Πανεπιστήμια κι Εκπαιδευτήρια.

(Κι αυτό, πάλι, αποτελεί πικρή επιστημονική φαντασία).

Το βιβλίο του, ο Βιτσέντζο Γκαλιλέϊ, μουσικός, συνθέτης, σημαντικός θεωρητικός τής μουσικής κ τής επιστήμης, το συγγράφει στα 1525.

Δεν ξέρουμε μήπως αυτό συμβαίνει και μετά από επίσκεψη του στον Ελληνικό χώρο, στα Επτάνησα, που από το 1500 είναι Βενετοκρατούμενα.

Αν έχει συμβεί αυτό, τότε ο Βιτσέντζο Γκαλιλέϊ, μπόρεσε να δει ζωντανά μπροστά του, μέσα στους Ναούς μας,  επάνω στα ψαλτήρια μας, τον Μονωδό• και να  φαντασθεί καλύτερα την επιστροφή τής Δύσης στην Ελληνική Θεατρική Τραγωδία και Μονωδία.

Μέσω τής καταλυτικής επιρροής που ασκεί το σύγγραμα του, στην ισχυρή πολιτισμική ομάδα Μπάρντι, στην Φλωρεντία, τα πράγματα επωάζονται, και φθάνουμε στα 1600 στην Όπερα• (Operazione• η κατ’εξοχήν θεατρική λειτουργία• επιχείρηση• με πολλές δεκάδες κ μερικές φορές εκατοντάδες, μπρος και πίσω από την σκηνή, συντελεστές• μαέστρους, ρόλους, μουσικούς, χορωδούς, χορευτές ,ενδυματολόγους σκηνογράφους, τεχνικούς… σκηνοθέτη…), με συνθέτη τον Κλαούντιο Μόντεβέρντι, και ακριβώς την Ελληνική θεματολογία, όλων των -τουλάχιστον 50- πρώτων έργων Όπερας, αρχής γενομένης από το “Ορφέας και Ευρυδίκη”.

Δηλαδή, και ως μορφή, με, τον ή την, Μονωδό, που τραγουδά τις άριες, και υπερτερεί έναντι των πολλών φωνών τής Δυτικής μουσικής πολυφωνίας• και ως περιεχόμενο θεματολογίας• η Όπερα, γεννιέται από Ελληνικά στοιχεία και τρόπο.

Γεγονότα, που στα πλαίσια τής επιστημονικής φαντασίας που εκφράσαμε και ανωτέρω, κάθε Ελληνική κυβέρνηση κ τα Υπουργεία Πολιτισμού, Παιδείας, κ Εξωτερικών, έχουν φροντίσει να κάνουν γνωστά στην Υφήλιο και να διεκδικήσουν, αυτά, που μας αναλογούν και στην Όπερα• όπως και σε κάθε τι άλλο.

Όταν, κατά το παρελθόν, υποστηριζόμενος από τούς Συλλόγους, Καθηγητών, Διδασκάλων, Γονέων κ Κηδεμόνων, τον Μαρίνο Κοσμετάτο κ το Κοργιαλένειο Ίδρυμα, διενήργησα το “Σχέδιο Όπερα”, με ομιλίες κ προβολές στην Κοργιαλένειο Βιβλιοθήκη, σημαντικών παραστάσεων Όπερας, γιά μεγάλους, και μετά από είσοδο μου και ομιλίες στα Σχολεία -όπου η τότε Περιφέρεια είχε δώσει την άδεια της με εγκύκλιο που είχε στείλλει- προβολές και για μαθητές, τα πρωϊνά, στον ίδιο χώρο• με στόχο την αφύπνιση τής λυρικής και εν γένει ομορφιάς, ειδικά στους νεώτερους, και την συνέχιση τής σχέσης τού Επτανήσιου Κεφαλλωνίτη, με τον λυρισμό• τότε λοιπόν, θυμάμαι• πίσω πίσω στην Κοργιαλένειο, στα καθίσματα, ερχόντανε η Παλαιά Φρουρά, καμμιά 10 μεγάλοι ανθρωποι, που ήξεραν κ σιγοψιθύριζαν, όλες ανεξαιρέτως τις άριες κάθε όπερας.

Τους έβλεπα αυτούς τους ανθρώπους, -ανάνεσα τους ο Σπύρος ο Φωκάς… ο Μάκης ο Μπρούσκος…- σαν  ζωτικά απομεινάρια τής Στρατιάς τού Λαυράγκα…!

Στρατιά που αυτός μάζευε, όταν για να δημιουργήσει το Ελληνικό Μελόδραμα, γύρναγε στα αναλόγια των Εκκλησιών στην πρωτεύουσα, να βρει καλούς ψάλτες• στα Αθηναϊκά ταβερνάκια, για να βρει καλούς τραγουδιστές• ακόμα και στα πορνεία, για γυναικείες φωνές, αν μάθαινε, πως καμμιά ιερόδουλος τραγουδούσε ωραία, όπως σωζεται και σχετικό περιστατικό τής βιογραφίας του.

Κλείνω αισιόδοξα, λέγοντας λοιπόν, πως οι Στρατιές ξαναγίνονται!

Πως τίποτα δεν πάει χαμένο. Πως όσο και άλλοι να γκρεμίζουν, θα μείνει το έργο εκείνου που κτίζει. Αυτό θα βρούν οι επόμενοι, και θα το ανασύρουν λαμπερό μέσα από τη στάχτη, κι από ότι προσποιείται το νόημα.

Όπως η Κάλλας βρήκε το έργο τού Λαυράγκα• κι ας μην γνωρίσθηκαν ποτέ.

Οι Στρατιές ξαναγίνονται! Είναι τότε, που ο κάθε, ένας, κούκος, και οι όμοιοι του, φέρνουν τελικά την Άνοιξη. Γιατί δεν αντέχει άλλο η γη τον χειμώνα.

* Ηθοποιός Σκηνοθέτης Εικαστικός