Λίγα λόγια για το Λάλα

Γράφει ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΒΑΓΓΕΛΑΤΟΣ
τ. Δήμαρχος

Κατά τον απελευθερωτικόν αγώνα των Ελλήνων από τον ζυγόν των Τουρκών, στις 22 Ιουνίου 1821 εις μάχην -διαρκέσασα επί 14 ώρας-, εναντίον των σκληροτράχηλων τουρκαλβανών Λαλαίων, εις τοποθεσία «Πούσι», πλησίον της πόλεως Λάλα του Νομού Ηλείας, έπεσαν ηρωϊκώς μαχόμενοι 22 Κεφαλλήνες από το εκστρατευτικό σώμα εκ 400 ανδρών υπό τους οπλαρχηγούς Κωνσταντίνο Μεταξά και ευαγγεληνό Πανά. Το εκστρατευτικό εκείνο σώμα εκ της αγγλοκρατούμενης τότε νήσου μας και με συνεχείς προπληγηθείσες και επόμενες επιτυχείς μάχας εις την Πελοπόννησο και με ετέρας απωλείας, έδωσε όχι μόνο το παρόν στον απελευθερωτικό μας αγώνα, αλλά ανεπτέρωσε το ηθικό των μαχόμενων Ελλήνων. Ο αντίκτυπος υπήρξε μέγας καθόσον κατά την περίοδον εκείνη εις έτερα μέτωπα υπήρξαν δυσκολίαι και προβλήματα μεταξύ των Ελλήνων οπλαρχηγών.

Ειδικά κατά την μάχη του Λάλα, όπου σημαντικό ρόλο έπαιξαν και τα 4 πυροβόλα των Κεφαλλήνων, ανεκουφίσθη ιδιαιτέρως η περιοχή της ΒΔ Πελοπονήσσου, καθόσον οι Λαλαίοι που λεηλατούσαν και ήσαν κυρίαρχοι της περιοχής, ετράπησαν εις φυγήν μετά των οικογενειών τους, φοβηθέντες αντίποινα των Ελλήνων, τα οποία εντέλει δεν αποφεύχθησαν.

Θεωρείται αναγκαίο και επιβαλλόμενο το χρέος της απότισης φόρου τιμής προς τους Κεφαλλήνες θυσιασθέντας με την ανέγερση μνημείου στο Αργοστόλι, λαμβάνοντας υπόψιν ότι οι των άλλων πολέμων πεσόντες εκτιμήθησαν δια μνημείων.

Το 2012, ο κ. Γεώργιος Κουρής, Νομίατρος και Πρόεδρος του Συνδέσμου Εφέδρων Αξιωματικών Ν. Κεφαλληνίας και Ιθάκης εξέφρασε -το πρώτον-, την ιδέαν αυτήν δια το μνημείον.

Κατά παράκληση του, συνέταξα -ως έφεδρος Αξ/κός ΜΧ σχέδιον του έργου-μνημείου με σκοπό την ανέγερση του συμμετέχοντος εις τη δαπάνη του Δήμου Κεφαλλονιάς και Δωρητών. Ετυχον δε της προθύμου συμμετοχής και υποβοήθησης υπό του φιλολόγου καθηγητή κ. Πέτρου Πετράτου.

Εκτοτε, λόγω προβλημάτων υγείας μου και υπερβολικού φόρτου εργασίας του Προέδρου κ. Γ. Κουρή, διεκόπησαν περαιτέρω προσπάθεις για το έργον.

Εις γήλοφον «Πούσι» όπου διεξήχθη η νικηφόρος των Ελλήνων μάχη εναντίον των Λαλαίων, ηγέρθη κατά το έτος 1902 υπό της αδελφότητας Κεφαλλήνων Πατραίως λιτάν ηρώον προς τιμήν των εκ του Ιονίου πεσόντων Κεφαλλήνων και Ζακυνθίων με εγγραφή των ονομάτων των οπλαρχηγών τους.

Κατ’ έτος την τελευταίαν Κυριακήν του μηνός Ιουνίου, εις το Πούσι και Τον εκεί Ι. Ν. Αγίας Αναλήψεως, τελείται δοξολογία, χοροστατούντος του Μητροπολίτου Ηλείας. Ακολουθεί επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο των Ηρώων:

• Kατάθεση στεφάνων από Κυβερνητικόν Εκπρόσωπον και από τις εν γένει αρχές του τόπου, κομμάτων, Συλλόγων, κ.λπ. και ακολουθεί εορταστικό πρόγραμμα.

• Χορευτικά συγκροτήματα διαφόρων πολιτιστικών Συλλόγων με παραδοσιακούς χορούς (ξεχωρίζουν οι παρουσίες των Κεφαλλονίτικων).

Το μεσημέρι, εις τον χώρον των εκδηλώσεων, παρατίθεται πλούσιο γεύμα στους εκατοντάδες κόσμου που δίνουν το παρόν στις αφάνταστα εντυπωσιακές, εορταστικές εκδηλώσεις του προγράμματος, προς τιμήν της μνήμης των θυσιασθέντων στο Λάλα επτανησίων, υπό την σκιάν πανύψηλων πλατάνων εις χώρα, πλησίον του Ι.Ν. Αναλήψεως.

Ως επίλογον:

Πρόσφατα ο κ. Γεώργιος Κουρής μου προσέφερε το βιβλίο του Επαμεινώνδα Μεταξά, υιού του μεγάλου αγωνιστού Κωνσταντίνου, ο οποίος έγραψε τα «Ιστορικά απομνημονεύματα εκ της Ελληνικής Επανάστασης», του πατρός του, τα οποία εδημοσιεύθηκαν με τις Εκδόσεις «Βεργίνα» το έτος 2006.

Δεν λέγω απλώς ότι αξίζει να διαβαστούν από όλους τους Κεφαλλήνες, επιμένω πως επιβάλλεται η γνώση αυτών.

Η γνώση μεγάλου μέρους της ιστορίας της επανάστασης απεικονίζει ολοζώντανα τα πολυεπαναλαμβανόμενα των Ελλήνων χαρίσματα, θετικά και αρνητικά! Ο Κων/νος Μεταξάς, ο μέγιστος εκ Κεφαλληνίας αγωνιστής του 1821, υπήρξε μορφωμένος, ανδρειός, σόφρων, διορατικός, ταπεινός, ακούραστος μαχητής, όσα χρόνια επολέμη κατά των Τούρκων, υπέστη ταπεινώσεις υπό των Ελλήνων, τους οποίους αντιπαρήρχετο, ως εκ του ψυχικού μεγαλείου του που φανέρωνε τη ανδρείαν, την δειλίαν, την ανοχή, την φιλαρχία, την διχόνοια και την προδοσίαν συμπατριωτών του.

Ετιμήθη από την Πολιτείαν με τον βαθμό του Στρατηγού και έλαβεν πολλάκις πλείστες όσες δοικητικές θέσεις και εις επαρχίας της Χώρας, μεγάλες περιοχές. Το κύρος του ήρωος αυτού, ξεπέρασε τα όρια της Χώρας μας.

Ετραυματήσθη εις μάχην, πάρα πολλές φορές ησθένησε και πάρα ταύτα υπήρξεν αδάμαντος αγωνιστής δια την απελευθέρωση την Ελλάδας από τον βάρβαρο Τούρκικο ζυγό. Ηρνείτο δε συμμετοχήν εις αντιμαχόμενας, συχνά ομάδες καπεταναίων, υψηλόβαθμων οπλαρχηγών, αλλά και πολιτικών.

Η μόνιμη διχόνοια των Ελλήνων τον ετραυμάτιζε ψυχικά. Εθλίβη δε ιδιαιτέρως από τον θάνατο του Λόρδου Βύρωνα και την φυλάκιση του θεόδωρου Κολοκοτρώνη, στο Ναύπλιον. Ομοίως, μεταγενέστερα η δολοφονία του λαμπρού Κυβερνήτου Ιωάν. Καποδίστρια.

Οι επί 14ετή αγώνας του σε μάχες με κατά το πλείστον επιτυχίας, αλλά και οι άοκνες προσπάθειές του με παντοτινές επιτυχίες -ως εκ της εκ της σωφροσύνης του-, να γεφυρώνει τις αντιπαραθέσεις και διαφορές μεταξύ των αρχομενών απλαρχηγών και την αποφυγήν αιματηρων συγκρούσεων, είναι απερίγραπτες. Νομίζω πως το αποτέλεσμα αυτό -γνωρίζοντας κάποιος τις συνθήκες της εποχής-, δηλαδή ο ρόλος του ο συμφιλιωτικός είχε πρακτικώς πλειοτέραν υπέρ του Εθνους συμβολή από τους εος μάχας επιτυχίας του.

Η αναγνώριση των εν γένει απειρράριθμων αγώνων του, που καθολικώς υπήρξεν αποδεκτή και παρά τις διακρίσεις και μνείας και πολλάς τιμάς καθώς και αξιώματα που έλαβεν τα τελευταία χρόνια της πορείας του, καταθλίβετο καθημερινώς από τας φατρίας και την ιδιοτέλειαν οπλαρχηγών, μη δισταζόντων να αλλάζουν στρατόπεδα πολλάκις. Κατεδιώχθη, εκινδύνευσε να συλληφθεί και να φονευθεί, ηπειλήθη δε και η σύζυγός του με τα εις βρεφικήν ηλικίαν τέκνα του. Αλλά και οι Τούρκοι, γνωρίζοντας τις αρετές του και το όλο εις την απελευθέρωσιν ρόλο του, απέτυχαν να τον συλλάβουν και να τον εξοντώσουν στις προσπάθειες, δόλιες συνήθως!

Η λέξις «Οδύσσεια» για τους γνώστες της πολυταράχου, πολυετούς ζωής του δεν είναι ικανή να αποδώσει εις περιεχόμενου ουδ’ εις ελάχιστον της περιπέτειας του ανδρός αυτού!

Είναι δε παντελώς αδύνατον να επιλεγούν από τα ααπομνήμονεύματα του, στοιχεία αυταρέσκειας, εγωϊσμού, υπερβολών και ανα πόδεικτων στοιχείων.

Ολες οι αγωνιστικές προσπάθειές του στις πάτριες δράσεις του, ατρατιωτικές και πολιτικές, πολλάκις τον ενθουσίασαν, πολλάκις τον κατέθλιψαν από ανέντιμους και επιπόλεους πολιτικούς και οπλαρχηγούς.

Πολλάκις επίσης ετιμήθη και δι’ αυτού πολλάκις η Πατρίς εδοξάσθη! Ανεγνωρίζετο σε όλη την πολιτισμένη Ευρώπη, αλλά και στην Τουρκία. Επέστρεψε -εν τέλει-, εις Κεφαλληνίαν, δοθείσης χάριτος υπό τον Αγγλον Αρμόδιον, ως απαναστάτη …Μέγιστον δε μέρος της περιουσίας του διετέθη υπέρ της Πατρίδος.

Ευτύχησε προ του θανάτου του, να δει την πολύπαθη Ενωση των Επτανήσων με την Ελεύθερη Ελλάδα.

ΥΓ.

  • Απορία, αλλά και θαυμασμό μου προξενεί το γεγονός ότι ο Κ. Μεταξάς εις όλων αυτών την πολυκύμαντη ζωή του, εύρισκεν τον χρόνο καταγραφής των γεγονότων χρονολογικής απαρριθμώντας εκατοντάδες τοπονυμίων, χωριών, πόλεων, Διοικήσεων, οπλαρχηγών και με αριθμητική αναφορά των εκατέρωθεν απωλειών των μαχόμενων αντιπάλων καθώς και τας δυνάμεις τας οποίας εξουσίαζαν οι αντιμαχόμενοι. Είναι δε η καταγραφή των σε αλάνθαστη καθαρεύουσα (της εποχής).
  • Γι’ αυτόν τον ήρωα, τον Κεφαλλήνα άνδρα, δεν πρέπει σε κάποια περίοπτη θέση του Αργοστολίου να υπάρχει η παρουσία του ανδριάντα του;
  • Επίσης, αν είναι γνωστοί οι αγώνες και οι επί πολλά έτη προσπάθειες και η συμβολή του ετέρου Κεφαλλήνος Ανδρέου Μεταξά, αν είναι γνωστό ότι διετέλεσε ο πρώτος πρωθυπουργός της Ελλάδος, ερωτάται: Αυτού του ανδρός δεν αξίζει η τιμή ύπαρξης ανδριάντος του.