Ο περιφερειάρχης Θόδωρος Γαλιατσάτος στην ομιλία του στο πρόσφατο Συνέδριο ΚΕΔΕ-ΕΝΠΕ είπε τα εξής:
ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΣ: …ίσως πολλοί και μαζί και εμείς, τι ρόλο αναλαμβάνει αυτό το κοινό Συνέδριο υπό αυτές τις συνθήκες στην Αυτοδιοίκηση και στη χώρα. Πιστεύουμε ότι θα μπορούσε να είναι ένα αποδοτικό Συνέδριο και ωφέλιμο, αν υπήρχε μια καλύτερη συνεννόηση και συντονισμός ούτως ώστε η πρόταση της κυβέρνησης να είναι ήδη γνωστή σε προηγούμενο χρόνο. Να είναι στο τραπέζι.
Φυσικά μπορεί και τώρα, μπορεί και τώρα να είναι ωφέλιμο, γιατί από μόνο του έχει μια μεγάλη δυναμική ως κοινό Συνέδριο της Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα. Μπορεί να είναι αποδοτικό, εάν φυσικά δεν επιλεγεί η τακτική της δημιουργίας εντυπώσεων για πολιτικούς και επικοινωνιακούς λόγους.
Έχουμε μια σειρά θέματα στα οποία χρειάζεται να αποδώσουμε σήμερα τα δικά μας νοήματα. Και είναι ευκαιρία γιατί οι δύο Βαθμοί είναι εδώ, και η κυβέρνηση είναι εδώ, άρα αντί να επιλέγουμε την εμμονή σε ένα από τα θέματα της συζήτησης, καλό είναι να δώσουμε μερικούς άξονες και αυτό θα επιχειρήσουμε εμείς.
Πρώτα από όλα υπάρχει το ζήτημα του αν τελικά ο Καλλικράτης όπως υλοποιήθηκε, όπως υπήρξε, σχετίζεται με πολιτικές επιλογές μιας περιόδου που βιώνουμε όλα αυτά τα χρόνια, της περιόδου της κρίσης, και εάν μέσα από τις διατάξεις αυτές του Καλλικράτη επιδεινώθηκε ή όχι η κατάσταση στην Αυτοδιοίκηση και στην κοινωνία μας.
Η απάντηση πρέπει να δοθεί και σε αυτό το Συνέδριο μπορεί να δοθεί, γιατί υπάρχουν αντιτιθέμενες απόψεις. Υπάρχουν συνάδελφοι και πολιτικές δυνάμεις, αυτοί που δημιούργησαν τον Καλλικράτη, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι είναι θετική η αποδρομή και η πορεία.
Υπάρχουν άλλοι και μαζί με αυτούς και εμείς, που ισχυριζόμαστε ότι αυτές οι διατάξεις είχαν ακριβώς στη γέννησή τους τη στόχευση της κάλυψης αυτής της περιόδου με ότι σημαίνει αυτό για την Αυτοδιοίκηση και την κοινωνία. Και δεν μπόρεσαν, και αυτό φαίνεται από αυτό που συμβαίνει σήμερα, να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα και των δύο Βαθμών της Αυτοδιοίκησης.
Ας δούμε λοιπόν ορισμένα σημεία αυτής της πραγματικότητας που βιώνουμε σήμερα στην Ελλάδα. Υπάρχει πρόβλημα για την χωροταξική διάρθρωση και την εσωτερική αποκέντρωση στους Δήμους και στις Περιφέρειες; Υπάρχει είναι η απάντηση. Συζητείται; Σε πολύ μικρό βαθμό. Και μέχρι τώρα σχεδόν καθόλου στα συνέδρια της Αυτοδιοίκησης.
Είναι η στιγμή να δούμε για ποιους λόγους έχουμε τα προβλήματα να επιτείνονται σε ορισμένες περιοχές της χώρας εξαιτίας του πώς υπήρξε η λογική του ένας Δήμος ένα νησί. Ή πώς ορισμένες δυσπρόσιτες περιοχές, απομακρυσμένες και μεγάλες, δημιούργησαν μεγαλύτερα προβλήματα εξαιτίας της έλλειψης της ενδοδημοτικής αποκέντρωσης στους κατοίκους των περιοχών.
Εάν αντιμετωπίσουμε έτσι αυτές τις εικόνες, τότε μπορούμε να δώσουμε και λύση χωρίς να φοβόμαστε να αγγίξουμε και το θέμα της χωροταξίας.
Υπάρχει ζήτημα, αγαπητοί συνάδελφοι, στον τρόπο ελέγχου των αποφάσεων; Μεγάλο. Τι μπορούμε να ισχυριστούμε ότι πρέπει να γίνει; Η λύση είναι μία και μόνη. Είναι η κατάργηση του υποχρεωτικού ελέγχου των αποφάσεων. Η πλήρης κατάργηση του υποχρεωτικού ελέγχου, που είναι μια σημαντική μεταβολή που θα δώσει αυτομάτως δύο θετικά πράγματα. Το ένα, ότι θα αναδείξει την εμπιστοσύνη του ίδιου του κράτους στην Αυτοδιοίκηση και τους αιρετούς, το αίσθημα ευθύνης που πρέπει να έχουν όσοι λαμβάνουν τις αποφάσεις, και ταυτόχρονα θα μειώσει εξαιρετικά τον όγκο των ελεγχόμενων αποφάσεων, που σήμερα είναι κατά χιλιάδες, στοιβάζονται στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, με τους γνωστούς ρυθμούς και τις γνωστές συνέπειες.
Τι θα γίνει όμως; Θα είναι ανεξέλεγκτη η Αυτοδιοίκηση; Ασφαλώς όχι. Αυτό που μπορεί να έχουμε είναι τον έλεγχο κατόπιν προσφυγής όποιου έχει έννομο συμφέρον, και όλων των αιρετών, έχουν δεν έχουν έννομο συμφέρον, και φυσικά την περίπτωση του ελέγχου μέσα από τη διαδικασία του αυτεπαγγέλτου.
Έτσι μπορούμε να ξεφύγουμε από την μέχρι σήμερα λογική, που ήταν λογική ελέγχου πολλές φορές σκοπιμότητας και όχι νομιμότητας. Ήταν πολιτική επιβολή όχι σε μια, όχι σε δύο, αλλά σε πάρα πολλές περιπτώσεις.
Άρα η λύση, και πρέπει να στοχεύσουμε σε αυτό, και πρέπει να μιλήσουμε για αυτό, και πρέπει να στηρίξουμε πολιτικές κατευθύνσεις που μπορεί να έχει το Υπουργείο σήμερα, για να έχουμε αποτέλεσμα αύριο.
Υπάρχει πρόβλημα με τις Αποκεντρωμένες; Ναι ή όχι; Κανείς εδώ σε αυτή την αίθουσα ασφαλώς δεν θα πει όχι. Τι γίνεται όμως; Γιατί δεν έχουμε την εξέλιξη που οι περισσότεροι τουλάχιστον εξ ημών επιθυμούμε;
Πρέπει να συζητηθεί σε αυτό το Συνέδριο. Πρέπει να δούμε λοιπόν ότι …χωρίς περιστροφές, ότι η υπόθεση των καταργήσεων των Αποκεντρωμένων, αν πάρει κανείς υπόψη όλες τις παραμέτρους, την αρχή της επικουρικότητας, την αρχή της ολοκλήρωσης των διοικητικών ενεργειών, την αρχή της ενότητας του προγραμματισμού, την αρχή της συγκέντρωσης του διοικητικού έργου, την αρχή της καταλληλότητας και της επάρκειας των πόρων, όλες αυτές οι αρχές και άλλες που κανείς θα μπορούσε να προσθέσει, συγκλίνουν ότι πρέπει η Αποκεντρωμένες Διοικήσεις να καταργηθούν, οι αρμοδιότητές τους να ασκούνται από την Αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ Βαθμού, και φυσικά να μεταφερθεί το προσωπικό και οι πόροι.
Αντί αυτού σήμερα επιχειρείται κάτι το οποίο είναι εντελώς μεμονωμένο και όχι καθοριστικό για τη συνέχεια. Και πρέπει να δώσουμε αυτή την βαρύτητα που χρειάζεται στο συγκεκριμένο θέμα.
Ποιος είναι εκείνος που αποφασίζει τελικά για το σύστημα διοίκησης; Για το σύστημα διαχείρισης των τοπικών υποθέσεων; Εδώ δεν θα πρέπει να ξεχάσουμε ποτέ πώς κινήθηκε, αφήστε τις προηγούμενες κυβερνήσεις, αυτές που έθεσαν τα ζητήματα, που καθιέρωσαν τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις ως ένα μακρύ χέρι κρατικό, κομματικό, πάνω στις Αυτοδιοικήσεις. Να δούμε και πώς λειτούργησε και η κυβέρνηση μετά το 2015. Παρά το γεγονός ότι η πρώτη εξαγγελία του πρώτου Υπουργού Εσωτερικών, του Νίκου του Βούτση, ήταν ότι καταργούνται οι Αποκεντρωμένες, ύστερα από μερικούς μήνες άλλαξε το λεκτικό. Γιατί; Γιατί εκτός, δυστυχώς, και πρέπει να το πούμε, εκτός από την πολιτική επιλογή, υπάρχουν και τα συντεχνιακά συμφέροντα των σωματείων, υπάρχουν τα υπηρεσιακά, γραφειοκρατικά συμφέροντα της γραφειοκρατίας και της ανώτερης ιεραρχίας των Υπουργείων, και εκτός από αυτά τα δύο που επηρεάζουν τελικά τις εξελίξεις, υπάρχει και η λογική σε μερικούς Υπουργούς, Υφυπουργούς, Γενικούς Γραμματείς, που βλέπουν ότι πρέπει να λύνονται τα προβλήματα με βάση τη λογική της δικής τους καρέκλας κάθε φορά.
Αυτά και τα τρία ζητήματα πρέπει αυτό το Συνέδριο να τα απαντήσει. Πρέπει να δώσει αυτή την κατεύθυνση που χρειάζεται για την κατάργηση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης στο σύνολό της. Και οι δικαιολογίες ότι υπάρχουν συνταγματικά κωλύματα έχουν ξεπεραστεί. Μπορεί να μεταβιβάζονται αρμοδιότητες του κράτους για άσκηση από την Αυτοδιοίκηση. Έχει γίνει πολλές φορές. Μπορεί να γίνει και τώρα. Και αυτή την τακτική θα πρέπει εμείς να ζητήσουμε να υλοποιηθεί.
Αγαπητοί συνάδελφοι, εκτός από αυτές τις πλευρές που τις έχουμε λίγο-πολύ συζητήσει, αλήθεια δεν πρέπει η Αυτοδιοίκηση να ασχοληθεί και με τα ζητήματα που, σωστά τέθηκε και από κομματικούς εκπροσώπους, σήμερα βασανίζουν την επικαιρότητα, αναδεικνύουν άλλες πλευρές, για τις οποίες η Αυτοδιοίκηση πρέπει να έχει λόγο; Αλλά πολλές φορές ο λόγος της Αυτοδιοίκησης, είναι λόγος ψηφισμάτων. Δεν είναι λόγος ουσιαστικός, γιατί δεν έχει κατοχύρωση στο να ομιλεί για αυτά τα ζητήματα. Δείτε λοιπόν, ποια είναι η σχέση της Αυτοδιοίκησης με το δημόσιο χώρο και τη δημόσια λειτουργία; Όσες φορές εμείς ως Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, και εντάξει, εδώ ομιλούμε ως αυτοδιοικητική παράταξη, αλλά ως Περιφέρεια Ιονίων Νήσων επιχειρήσαμε να στηρίξουμε πολιτικές όταν υπήρχαν ζητήματα ιδιωτικοποίησης δημόσιου χώρου, από τις πολλές περιπτώσεις της εκχώρησης στο ΤΑΙΠΕΔ, και παρενέβημεν υπέρ της διατήρησης του δημόσιου χαρακτήρα, τα δικαστήρια μας είπαν δεν έχετε έννομο συμφέρον. Και ποιος τελικά έχει έννομο συμφέρον σε μια περιοχή, εάν δεν έχει η Αυτοδιοίκηση που εκφράζει τους πολίτες με την εγγύτητα την οποία αναφέρατε όλοι; Αυτό το ζήτημα δεν πρέπει να τεθεί; Και αν δεν μπορεί να τεθεί με νόμο, δεν είναι ζήτημα της συνταγματικής αναθεώρησης;
Αλλά δείτε τη σχέση της Αυτοδιοίκησης και με άλλες πλευρές της δημόσιας λειτουργίας, για την οποία θα πρέπει να ζητήσουμε ως Συνέδριο. Με βάση τη λογική της μη αναπλήρωσης όσων φεύγουν από το υπηρεσιακό μας στερέωμα, που δεν αναπληρώνονται οι υπάλληλοι που φεύγουν με σύνταξη ή με άλλο τρόπο, στη βάση των μνημονιακών πολιτικών, τι έχουμε τα τελευταία χρόνια; Έχουμε μια σοβαρότατη έλλειψη από ειδικευμένο προσωπικό, το οποίο είναι αυτό που μας χρειάζεται για να ασκήσουμε πολιτική. Ούτε μηχανικούς, ούτε γεωπόνους, ούτε κτηνιάτρους, ούτε οικονομολόγους, στο βαθμό που τους θέλεις για να κάνεις πολιτική αναπτυξιακή, για να αντιμετωπίσεις προβλήματα που έχει η δική σου τοπική κοινωνία. Δεν μπορείς να παρέχεις υπηρεσίες. Αποτέλεσμα; Φτάνει στο τέλος η συζήτηση ότι αυτές τις υπηρεσίες πρέπει να τις αναπληρώσει ο ιδιωτικός τομέας. Έτσι ακριβώς σας θυμίζω έγινε με την υπόθεση των 14 αεροδρομίων. Πλήρης αναξιοπιστία στην παροχή των υπηρεσιών για μια σειρά χρόνια, ούτως ώστε ο απλός πολίτης να λέει επιτέλους να τα πουλήσουμε γιατί δεν μπορούν να μας εξυπηρετήσουν. Το ίδιο εξελίσσεται με την παροχή υπηρεσιών από τις υπηρεσίες μας εξαιτίας της έλλειψης προσωπικού. Θα το αφήσουμε να συμβεί;
Άρα έχουμε ζητήματα, εκτός από όσα έχουν τεθεί, και τώρα και παλιότερα, που πρέπει να μπουν σε αυτή την ημερήσια διάταξη. Και πρέπει και σε αυτή τη συζήτηση όπως θα εξελιχθεί και θα βγει η όποια απόφαση ή το όποιο ψήφισμα, αλλά κυρίως και στο χρόνο που ήδη δέχτηκε ο Υπουργός ότι θα υπάρξει όταν γίνει η διαβούλευση και βγει το κείμενο στη δημοσιότητα, να δούμε με πολλή προσοχή πώς θα τα οριοθετήσουμε.
Έχουμε υποχρέωση αυτή η ευκαιρία που μας δίνεται στα πλαίσια της αναθεώρησης του νομικού πλαισίου για την Αυτοδιοίκηση, να είναι επιτυχής, γιατί μόνο έτσι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις συνθήκες που σήμερα υπάρχουν στην ελληνική κοινωνία, και για τις οποίες οι προσπάθειες που κάνει η Αυτοδιοίκηση και στον Α’ και στον Β’ Βαθμό, δεν μπορούν δυστυχώς ακόμη να αντιμετωπίσουν.
Σας ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε. Εύχομαι να υπάρξει επιτυχία στο Συνέδριο.