Την Πέμπτη 27 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε Δημοτικό Συμβούλιο που μεταξύ άλλων είχε ως θέμα την διάθεση των χρημάτων από το γνωστό κληροδότημα Δημοσθένη Συρμή.
Επ’ ευκαιρία λοιπόν κρίνω σκόπιμο να δημοσιοποιήσω την ιστορία του κληροδοτήματος σε αδρές γραμμές.
Ο αείμνηστος θείος μου (αδελφός του πατέρα μου) Δημοσθένης Συρμής απεβίωσε στο Brisbane της Αυστραλίας το 1960 και άφησε διαθήκη με την οποία κληροδοτούσε μέρος των εισοδημάτων, της περιουσία του σε φιλανθρωπικά ιδρύματα στη γενέτειρα του Ιθάκη.
Σύμφωνα με τη διαθήκη τα εισοδήματα αυτά θα τα ελάμβανε ο Βρετανός Πρόξενος Πατρών (όταν συντάχθηκε η διαθήκη δεν υπήρχε Αυστραλιανή αντιπροσωπία στην 
Ελλάδα.) και θα τα διένειμε σε φιλανθρωπικά ιδρύματα τα οποία θα υποδείκνυε ο αείμνηστος πατέρας μου Βασίλης Συρμής ή τα παιδιά του Ευστάθιος και Δημοσθένης κατά την απόλυτη κρίση μας
Εδώ να διευκρινίσω ότι εκτελεστές της διαθήκης είχαν ορισθεί η επενδυτική εταιρία Queensland Trustees Ltd. ο πατέρας μου και η αδελφή του Νίκη Συρμή-Πάλμου. Τον Ιούνιο του 2019 το υπουργείο Οικονομικών ορίζει τον εκάστοτε Δήμαρχο Ιθάκης ως εκτελεστή στη θέση του πατέρα μου. Σε ότι, όμως, αφορά το κληροδότημα προς την Ιθάκη, ο πατέρας μου είχε ορισθεί, επιπλέον, ως αυτός που θα υποδείκνυε το σκοπό στον οποίο θα διατίθεντο τα χρήματα. Θανόντος του πατέρα μου το ρόλο αυτό αναλαμβάνουμε σύμφωνα πάντα, με τη διαθήκη, ο αδελφός μου Στάθης και εγώ. Εκλιπόντος του αδελφού μου μένω πλέον εγώ ως ο μόνος που θα πρέπει να υποδείξει το σκοπό.
Η διαθήκη ήταν περίπλοκη, οι κληρονόμοι πολλοί και οι Αυστραλιανοί νόμοι χρονοβόροι, έτσι η κληρονομία εκκαθαρίσθηκε το 1969.
Στο μεταξύ εγκαταστάθηκε Αυστραλιανή πρεσβεία στην Ελλάδα. Έτσι ο Βρετανός πρόξενος αρνήθηκε την παραλαβή των χρημάτων.
Μετά από μεγάλες προσπάθειες ο πατέρας μου κατορθώνει να πείσει τον Αυστραλό Πρόξενο να αναλάβει την παραλαβή των χρημάτων και να τα διαθέσει σύμφωνα με την υπόδειξή του.
Έτσι, έρχονται τα πρώτα χρήματα τον Ιανουάριο του 1970, ποσό 180.027 δρχ. (σημαντικό ποσό για την εποχή) και κατατίθενται στην Εθνική Τράπεζα. Και ενώ τα χρήματα αυτά επρόκειτο να διανεμηθούν στην Ιθάκη, παρεμβαίνει το Υπουργείο Οικονομικών και με επιστολή προς τον Αυστραλό Πρέσβη (αριθ.Κ463/10-1-1970) δίνουν εντολή να μη διαθέσει τα χρήματα πριν συναινέσει το Υπουργείο.
Η άστοχη αυτή ενέργεια της χούντας, εκλαμβάνεται ως επέμβαση στα εσωτερικά πράγματα της Αυστραλίας και δίνουν εντολή τα χρήματα να επιστραφούν. ( Υπ. Εξωτερικών της Αυστραλίας Νο 1476/1449/11-6-1970)
Από δω και πέρα ξεκινάει η μεγάλη περιπέτεια του κληροδοτήματος η οποία κόστισε στην οικογένεια μας αρκετά εκατομμύρια δραχμές, προκειμένου να κατορθώσουμε να φέρουμε τα χρήματα στην Ελλάδα. Δυστυχώς, η τότε τοπική αυτοδιοίκηση, ελάχιστα μας βοήθησε. Ο τότε Δήμαρχος πραγματοποίησε ένα ταξίδι στην Αυστραλία που αποδείχθηκε ταξίδι αναψυχής καθώς ούτε καν στην πόλη που βρίσκονταν οι Αυστραλιανοί διαχειριστές (Townsville και Brisbane) δεν πήγε.
Γιατί όμως χρειάσθηκαν τόσα χρόνια και χρήματα και κόπος για να αποδοθεί το κληροδότημα στην Ιθάκη;
Η ιστορία είναι σχετικά απλή:
- Σύμφωνα με τη διαθήκη το αρχικό κεφάλαιο έπρεπε πάντα να παραμένει στα χέρια των διαχειριστών (perpetual trustees)
- Τα έσοδα θα έπρεπε να έρχονται στα χέρια του Βρετανού Προξένου στην Πάτρα και να διανέμονται από αυτόν σε φιλανθρωπικούς σκοπούς τους οποίους θα υποδείκνυε ο πατέρας μου και στη συνέχεια εμείς.
Όμως ο Βρετανός πρόξενος δεν αναλαμβάνει γιατί υπάρχει πλέον Αυστραλιανή αντιπροσωπεία στην Ελλάδα.
Ο Αυστραλός πρόξενος δεν αναλαμβάνει γιατί α) δεν αναφέρεται στη διαθήκη και β) γιατί του το απαγορεύει το Υπουργείο Εξωτερικών της Αυστραλίας.
Υπάρχει όμως και άλλο κώλυμα: Τα χρήματα δεν μπορούν να έρθουν σε κανένα άλλο φορέα γιατί σύμφωνα με τη διαθήκη θα έπρεπε να έχει διηνεκή χαρακτήρα (perpetual) όρος που δεν υφίσταται στην Ελληνική νομολογία.
Προκειμένου να λυθούν τα προβλήματα αυτά έπρεπε να αποφασίσει το ανώτατο δικαστήριο ( Supreme court of Queensland)
Έτσι γίνεται το πρώτο δικαστήριο στο Brisbane, φυσικά με έξοδα δικά μας. Μας αντιπροσώπευσε ο δικηγόρος κος Φριλίγκος ο οποίος πρότεινε τα ακόλουθα, ως λύσεις:
Α) Τα χρήματα να πηγαίνουν στην Ένωση Απανταχού Ιθακησίων. Η λύση αυτή απορρίφθηκε καθώς η Ένωση δεν είχε διηνεκή χαρακτήρα.
Β) Να πηγαίνουν στο Δήμο Ιθάκης. Και αυτή απορρίφθηκε καθώς ναι μεν ο Δήμος έχει διηνεκή χαρακτήρα αλλά, τότε δεν αντιπροσώπευε το σύνολο της Ιθάκης.
Γ) Η Τρίτη λύση ήταν να αποδειχθεί από εμάς (Στάθη και Δημοσθένη Συρμή) κάποιο πανιθακησιακό φιλανθρωπικό ίδρυμα με διηνεκή χαρακτήρα.
Έτσι λοιπόν, σε συνεργασία με το Δήμαρχο (Σπύρο Αρσένη), υποδείξαμε το μοναδικό, που ήταν το ΚΑΠΗ Ιθάκης.
Η λύση αυτή έγινε δεκτή από το δικαστήριο αλλά και πάλι προέκυψε κώλυμα καθώς η διαθήκη γράφει ότι τα χρήματα πρέπει να διατεθούν για νέους (for educational reasons). Έτσι γίνεται το δεύτερο δικαστήριο που αποφαίνεται ότι μπορούν τα χρήματα να διατεθούν και για άλλους σκοπούς και μάλιστα το σύνολο του κεφαλαίου και όχι μόνο τα εισοδήματα.
Και πάλι όμως οι Αυστραλοί διαχειριστές (Perpetual trustees) προβάλουν άλλα κωλύματα, προκειμένου να κρατήσουν τα χρήματα τα οποία τους απέφεραν έσοδα.
Τότε με τη νομική συμβολή του διακεκριμένου δικηγόρου και φίλου μου Δημήτρη Μαρκάτου πραγματοποιώ το 11ο ταξίδι στην Αυστραλία και έρχομαι σε επαφή με τον ΕλληνοAυστραλό εκδότη κ. Θεόδωρο Σκάλκο ο οποίος εξέδιδε σχεδόν όλες τις ξενόγλωσσες εφημερίδες της Αυστραλίας και οποίος είχε τεράστια επιρροή στις ομογενειακές κοινότητες.
Ο κ. Σκάλκος διαβάζει καλά το φάκελο που του έδωσα και γράφει άρθρο καταπέλτη για την κωλυσιεργία των Αυστραλών διαχειριστών.
Ω του θαύματος δεν περνάει μια εβδομάδα και με καλεί ο γενικός διευθυντής της εταιρίας και μου ανακοινώνει ότι θα εκταμιεύσει τα χρήματα που ανέρχονται στο ποσό των 352.239,82 ΑUD. Με παρακαλεί μάλιστα να σταματήσω τη δυσφήμιση της εταιρίας.
Πράγματι τα χρήματα έρχονται στην Ιθάκη και κατατίθενται στην Αγροτική Τράπεζα τον Νοέμβριο του 1994 και τότε αρχίζει η διαμάχη των δημοτικών αρχόντων!!!
Που θα γίνει ο Ξενώνας; Πώς θα γίνει; Πως θα επανδρωθεί; Κλπ κλπ
Στο μεταξύ αντί να επικεντρωθούν στην δημιουργία του ξενώνα παίζανε τα λεφτά στο χρηματιστήριο. Ωστόσο μετά από πιέσεις δικές μου και του πρώην δημάρχου Σπύρου Αρσένη, μετά κόπων και βασάνων εγκρίνεται μελέτη στις 12-1-2006 (αρ.Πρ. 164) να γίνει ο ξενώνας στο σχεδόν εγκαταλελειμμένο 2ο δημοτικό σχολείο. Όμως αλλάζει η διοίκηση και οι νέοι δεν γουστάρουν την αλλαγή χρήσης του σχολείου.
Έτσι δεν γίνεται τίποτα στα επόμενα χρόνια. Ο επόμενος Δήμαρχος έχει υπερφίαλες ιδέες μη πραγματοποιήσιμες. Όταν ήρθαν τα χρήματα στην Ιθάκη θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει ο ξενώνας, τώρα ούτε γκαρσονιέρα στο Μενίδι δεν αγοράζεις.
Στο μεταξύ ο πληθωρισμός ροκανίζει τα χρήματα και οι νόμοι αλλάζουν. Οι προδιαγραφές που ζητούνται για ένα ελάχιστο ξενώνα ηλικιωμένων είναι τεράστιες πέραν του γεγονότος ότι ο Δήμος δεν αποτελεί πλέον Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου.
Μετά από πολλή έρευνα, επαφές, μελέτες κλπ προτάθηκε η δημιουργία του αθλητικού κέντρου, την οποία ομολογώ ότι με βαριά καρδιά δέχτηκα.
Τέλος θα υπενθυμίσω ότι την πλήρη ιστορία τη συνιστούν περισσότερες από 3.000 σελίδες (αλληλογραφία, πρακτικά δικών, γνωματεύσεις, δημοσιεύματα κλπ,) τα οποία, ειρήσθω εν παρόδω, ευρίσκονται στα χέρια μου και είναι στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου. Η υπόθεση αυτή κόστισε στην οικογένεια μου πάνω από 20.000 € (14 ταξίδια, δικηγόροι, δικαστήρια, αλληλογραφία κλπ) τα οποία μπορούσαμε να τα διεκδικήσουμε από το κληροδότημα, αλλά δεν θα το κάνουμε!
Κρίμα που δεν θα γίνει ο Ξενώνας Φιλοξενίας Ηλικιωμένων, αλλά ας γίνει κάτι για να δικαιωθεί η οικογένεια μου.
