Η μεγάλη συμβολή Κεφαλλήνων και Θιακών στην Επανάσταση του 1821

H EΛΛΗΝΙΚΗ επανάσταση υπήρξε η κορυφαία στιγμή στην ιστορία τού νεότερου Ελληνισμού, αφού οδήγησε, μετά από 400 χρόνια, στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους.Υπήρξε σταθμός για τη σύγχρονη Ιστορία της Ευρώπης και προβλημάτισε σχεδόν όλες τις τότε αυτοκρατορίες και τις κυβερνήσεις τους.Τα μηνύματα της Γαλλικής Επανάστασης και του Νεοελληνικού Διαφωτισμού βρήκαν αποδέκτες τους Έλληνες, όπου κι αν βρίσκονταν.Οι Κεφαλονίτες και οι Θιακοί με υψηλό αίσθημα ευθύνης, προσέφεραν πολύπλευρα στην προσπάθεια εθνικής αφύπνισης, πριν ακόμα και από την έναρξη των επιχειρήσεων.

Η συμμετοχή τους στη Φιλική Εταιρεία υπήρξε δυναμική, δραστήρια, πολυπληθής.Το προσωνύμιο των συμπατριωτών μας, στο «Μετωνυμικόν Λεξικόν της Φιλικής Εταιρείας», έναν κώδικα επικοινωνίας της Φιλικής, ήταν «οι πολλοί», κάτι που τεκμηριώνεται και από την έρευνα των διαφορών πηγών.Άρχοντες και αστοί, κληρικοί και λαϊκοί, καραβοκύρηδες και απλοί ναυτικοί, αγκάλιασαν με θέρμη το κήρυγμα της Εταιρείας, είτε κατοικούσαν στα Ιόνια νησιά, είτε στην Πόλη, στην Τεργέστη, στην Σμύρνη, στην Οδησσό ή στις Παραδουνάβιες περιοχές.

Στο νησί της Κεφαλονιάς, στα τέλη του 1818, συγκροτήθηκε και έδρασε Εφορεία της Φιλικής Εταιρείας, η οποία βρισκόταν σε επαφή με την αντίστοιχη της Αχαΐας και της Ζακύνθου και κυρίως, με τον κόντε Διονύσιο Ρώμα.Σε κάποιες εκ των μυήσεων, παρών ήταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο οποίος το 1806 είχε διαφύγει στην Ζάκυνθο, με το πλοίο του Αλέξανδρου Ραυτόπουλου. Στην Φιλική εταιρεία, άξια λόγου είναι η δράση του Κεφαλλήνα Γεράσιμου Πιτσαμάνου, προσωπικού ζωγράφου του Ναπολέοντα και φίλου του Κοραή, τραγική και μυστηριώδης η ιστορία του Θιακού Νικολάου Γαλάτη, ο οποίος δολοφονήθηκε στην Ερμιόνη από εταίρους του, σε στιγμή που υπήρξε κίνδυνος να προδοθεί το μυστικό της Εταιρείας στους Οθωμανούς, μοναδική η προσφορά του Ιωάννη Άννινου, ο οποίος μνημονεύεται από τον κόντε Καποδίστρια ως «Μέγιστος των Ελλήνων», όπως προκύπτει από έρευνα της Ευριδίκης Λειβαδά-Ντούκα.

Στα τέλη Φεβρουαρίου 1821 ξέσπασε η επανάσταση στην Μολδοβλαχία.Η συμμετοχή των Κεφαλλήνων και των Ιθακησίων ήταν σπουδαία και οι επιμέρους ιστορίες κάποιων εξ αυτών είναι μάλλον, άγνωστες. Στις 21 Φεβρουαρίου, μια μέρα πριν από την επίσημη έναρξη της επανάστασης από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, πρώτος ο Ιθακήσιος Βασίλης Καραβίας, με ιππικό σώμα 150 ανδρών, εκ των οποίων οι 100 Κεφαλλήνες και Ιθακήσιοι, νίκησε τους Τούρκους σε σύντομη μάχη στο Γαλάτσι της Μολδοβλαχίας και κατέλαβε την πόλη. Ουσιαστικά η μάχη αυτή, αποτελεί και την πρώτη πολεμική πράξη του αγώνα του 1821, από συγκροτημένο και τακτικό ένοπλο σώμα.Στον Ιερό Λόχο συμμετείχαν επίσης αρκετοί Κεφαλλήνες και Ιθακήσιοι, οι οποίοι πήραν το βάπτισμα του πυρός στο Δραγατσάνι και αργότερα στο Σκουλένι ή στο μοναστήρι του Σέκκου Στις 24 Φεβρουαρίου, δυο ημέρες μετά την κήρυξη της επανάστασης, ο Υψηλάντης δημοσίευσε στο Ιάσιο την γνωστή προκήρυξη « Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος».Το φλογερό κείμενο της προκήρυξης είχε συνταχθεί από τον Κεφαλλήνα Γεώργιο Τυπάλδο-Κοζάκη, μέλος της Φιλικής Εταιρείας, μαχητή του Ιερού Λόχου και ενός από τους πιο έμπιστους συνεργάτες του Υψηλάντη.

Η συμμετοχή και η θυσία των συμπατριωτών μας, σε πολλές φάσεις του αγώνα, είναι λησμονημένη από την επίσημη ιστορία.

Στις 21 Μαρτίου ξεσηκώθηκε η Πάτρα. Οι κάτοικοι με τα ένοπλα σώματα των οπλαρχηγών, μετά από σύντομες μάχες ανάγκασαν τους Τούρκους να κλεισθούν στο φρούριο της πόλης και τους πολιόρκησαν.

Ο πρώτος ιστορικά καταγεγραμμένος νεκρός του αγώνα, είναι ο Βασίλης Ορκουλάτος, ο οποίος υπηρετούσε ως ναύτης στο πλοίο του Διονυσίου Φωκά-Πετράτου, το οποίο βρισκόταν στο λιμάνι της Πάτρας, μεταφέροντας πολεμοφόδια και προμήθειες στους επαναστατημένους Έλληνες.

Την ημέρα του Πάσχα, στις 10 Απριλίου 1821, μετά τον απαγχονισμό του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’, στην κεντρική πύλη του Οικουμενικού Πατριαρχείου οι Τούρκοι κρέμασαν, μαζί με άλλους κληρικούς, τον Ιθακήσιο Αρχιμανδρίτη Ευγένιο Καραβία.

Το πρώτο τακτικό σώμα που έδρασε στον αγώνα, επανδρωμένο κατά τα 2/3 από Κεφαλονίτες, αποβιβάσθηκε στην Πελοπόννησο τον Απρίλιο του 1821, κατόπιν πρόσκλησης του Παλαιών Πατρών Γερμανού. Με επιστολή που έστειλε στον Ανδρέα Μεταξά, κάλεσε τους «Μεγάθυμους Κεφαλλήνες» όπως ο ίδιος τους έγραφε, να πάρουν τα όπλα και να περάσουν στην Ηλεία. Το ένοπλο τμήμα ξεκίνησε στις 25 Απριλίου με πλοίο από το Αργοστόλι, χάρη στην παραπλάνηση των Άγγλων, από τον άξιο ιεράρχη Αγαθάγγελο Τυπάλδο-Κοζάκη. Το άγημα με επικεφαλής τους Ευάγγελο Πανά, Κων/νο και Ανδρέα Μεταξά αποβιβάσθηκε τέλη Απριλίου 1821 στην Κυλλήνη.Αποτέλεσε το πρώτο τακτικό τμήμα, θα μπορούσαμε να πούμε (αφού ήταν ομοιόμορφα ενδεδυμένο και εξοπλισμένο με κανόνια), της Επαναστάσεως στον Μοριά.Έδωσε πολλές μάχες με τελική την Μάχη του Λάλα (9-13 Ιουνίου 1821), σε μια περιοχή της Ηλείας όπου κατοικούσαν Τουρκαλβανοί ιππείς, γνωστοί για τις πολεμικές τους αρετές.

Τον Ιούλιο του 1822, ένας Κεφαλλήνας ήταν αυτός που εμψύχωσε τον προβληματισμένο Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.Μετά την επιβεβαίωση της είδησης καθόδου του Δράμαλη Πασά, επικράτησε στην Ελληνική πλευρά προβληματισμός και πανικός, που έφθασε στα όρια ολοκληρωτικής απώλειας, όλων όσων είχαν επιτευχθεί μέχρι εκείνη την στιγμή.Ο Κολοκοτρώνης μετέβη στο Άργος, σοβαρά προβληματισμένος. Είχε αδικηθεί λίγο καιρό πριν, από την «Προσωρινή Κυβέρνηση», διότι παρά τις νίκες του σε Βαλτέτσι, Τριπολιτσά, κ.λπ., είχε παραγκωνισθεί από τις θέσεις ηγεσίας της Επανάστασης. Όλοι φοβόντουσαν να του μιλήσουν.Ήταν 9η Ιουλίου 1822.

Ο κόντε Ανδρέας Μεταξάς ήταν ο μόνος που πήρε παράμερα τον Κολοκοτρώνη και του είπε τα κάτωθι λόγια: «Τι στοχάζεσαι Κολοκοτρώνη, ο χαϊμός της πατρίδος φέρει ατιμία εις εσένα. Εις τούτο ο λαός τι πταίει; Καθώς και η νίκη σου φέρει τιμήν, οι άλλοι φεύγουν, κρύβονται, σκεπάζονται, δεν μένει εις αυτούς τίποτε..» Τα θερμά πατριωτικά λόγια ενός Κεφαλλήνα, ήταν αυτά που δημιούργησαν ένα όραμα νίκης στα μάτια του Γέρου του Μοριά και τον έκαναν να βάλει, προσωρινά, στην άκρη την πίκρα του από τις μεθοδεύσεις του «Εκτελεστικού» και των διορισμένων «Μινίστρων» και να οργανώσει την επιχείρηση στα Δερβενάκια.

Όμως και στα επόμενα δύσκολα χρόνια της Επαναστάσεως οι Κεφαλλήνες και οι Θιακοί δεν σταμάτησαν να συμμετέχουν στον κοινό σκοπό.Ο Δημήτριος Τυπάλδος-Χαριτάτος υπήρξε αρχίατρος στα στρατιωτικά τμήματα του Δημητρίου Υψηλάντη, ο Παναγής Ορφανός πρώτος Έλληνας φρούραρχος της Μονεμβασίας.

Ονόματά συμπατριωτών μας, συναντάμε στις αναφορές των μαχών σε Τριπολιτσά, Ακρόπολη, Αιτωλικό, Μεσολόγγι.Διονύσιος Ευμορφόπουλος, Παρασκευάς Κουρκουμέλης, Δημήτριος Χοϊδάς, Σπυρίδων Πανάς, Χαράλαμπος Ιγγλέσης, Γεράσιμος Κόκκινος, Γεράσιμος Φωκάς είναι μόνο κάποια εξ αυτών.

Στο Καματερό ο Κεφαλλήνας Συνταγματάρχης του Ναπολεόντειου Στρατού, Διονύσιος Βούρβαχης, έπεσε μαχόμενος.Μα και στον θαλάσσιο αγώνα ήμασταν παρόντες.Σε διάφορες στιγμές, καταγράφονται τα πλοία των Ευαγγελινού και Δανιήλ Πανά, Αναστάσιου Φωκά, Ανδρέα Σφαέλου, Ιωάννη Κουντούρη, Σπύρου Πεταλά.

Αλλά και στα πρώτα χρόνια του ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους, υπό την διακυβέρνηση του Καποδίστρια, οι συμπατριώτες μας στελέχωσαν τον νεοσύστατο κρατικό μηχανισμό, τις υγειονομικές υπηρεσίες, τις Ένοπλες δυνάμεις, το Μηχανικό του Στρατού.

200 χρόνια συμπληρώνονται αυτές τις μέρες. Δυο εκατονταετίες από τότε που η αντοχή την οποία επέδειξαν οι Έλληνες του ’21 μπροστά στις κακουχίες και τον πόνο του αγώνα, αποτέλεσε το κλειδί για την επιβίωσή των οραμάτων τους.Το στοιχείο αυτό, είναι το κυριότερο για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε πληρέστερα, την σημασία της Ελληνικής Επανάστασης.Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, το γεγονός ότι η Εθνική εξέγερση των Ελλήνων, ήταν η μόνη από τις φιλελεύθερες επαναστάσεις των ετών 1820-1822 που ευοδώθηκε.

Τα λόγια του Μακρυγιάννη εκπέμπουν ένα διαχρονικό μήνυμα:

«…Πατρίς, να μακαρίζεις γενικώς όλους τους Έλληνες, ότι θυσιάστηκαν για σένα, να σ’ αναστήσουνε, να ξαναειπωθείς άλλη μία φορά ελεύθερη πατρίδα, που ήσουνα χαμένη και σβησμένη από τον κατάλογο των εθνών».

Χρόνια πολλά!!

(Από το FB της Αδελφότητας Κεφαλλήνων και Ιθακησίων Πειραιά)