Μία επέτειος-στοίχημα για το «πόσο ακόμα;»

O πρόεδρος του Δ.Σ. Σάμης Παντελής Αμούργης

Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ συμπληρώνει σε λίγες μέρες ένα έτος. Ενα έτος περιορισμών, αιχμαλωσίας, κοινωνικής αποξένωσης και απομονωτισμού· ένα έτος φόβου για το αύριο· ένα έτος οικονομικής ανασφάλειας. Ολα αυτά ισοσταθμίστηκαν από ένα έτος προστασίας. Οι συμπολίτες έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό με λογικές αποκλίσεις από αυτή τη φυλακή παρακολούθησης – και αναφέρω λογικές, καθώς ο άνθρωπος αποτελεί ον κοινωνικό και ως τέτοιο δρα και οφείλει να δρα. Συμπέρασμα που πηγάζει διαχρονικά και εκκίνησε από τον ίδιο τον Αριστοτέλη.

Πλέον, η κυβέρνηση οφείλει να ακούσει τους πολίτες της, διότι μέχρι τώρα απαιτούσε να την ακούνε μόνο αυτοί κουνώντας τους το δάχτυλο. Η υγεία ενός ανθρώπου αποτελείται από ένα διμερές σύστημα: το σωματικό και το ψυχικό. Το δεύτερο, μάλιστα, επιστημονικά μπορεί να επηρεάσει το πρώτο. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία, έχει αυξηθεί κατακόρυφα η χρήση ψυχοθεραπευτικών φαρμάκων και φαινόμενα κατάθλιψης είναι πλέον συνηθισμένα.

Η ενδοοικογενειακή βία ανθεί, ενώ ο άνθρωπος μαραίνεται χωρίς να μπορεί να αναπτύξει ελεύθερα την προσωπικότητά του. Ολα αυτά θα μπορούσαν να φαίνονται ανεκτά υπό συνθήκες πανδημίας, αν συνέβαιναν μέσα σε ένα μικρό και πάντως εύλογο χρονικό διάστημα, σε αντίθεση με τις ακαθόριστες «2 κρίσιμες εβδομάδες» που έχουν μετατραπεί σε «42 κρίσιμες εβδομάδες» και πλέον οι υγειονομικοί αναφέρουν τη συχνή εμφάνιση ψυχοσωματικών νοσημάτων σε όλο και μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού.

Το Σύνταγμά μας προβλέπει ότι μπορούν να επιβληθούν περιορισμοί των ατομικών δικαιωμάτων μόνο υπό την προϋπόθεση ότι αυτοί θα τηρούν την αρχή της αναλογικότητας και η σύγκρουση των εννόμων αγαθών θα αποβαίνει πάντα υπέρ της προστασίας του κοινωνού, καθώς και θα σέβεται τον πυρήνα του θιγόμενου δικαιώματος.

Ποια δημόσια υγεία υπηρετείται, όταν μπορεί από τη μία να σωθούν χιλιάδες συμπολίτες από το να νοσήσουν σωματικά αλλά από την άλλη να υποπίπτουν συχνά σε καταθλιπτικά επεισόδια, κρίσεις πανικού και να φέρουν ψυχοσωματικές βλάβες, οι οποίες, αν δεν είναι μη αναστρέψιμες, στην καλύτερη περίπτωση θα χρειαστεί βάθος χρόνου για να θεραπευτούν; Αλλες χώρες, όπως η Αυστρία, η Ισπανία και η Ελβετία, έχουν μεν αυστηρά μέτρα, αλλά δεν φέρουν το μαστίγιο πάνω από τους πολίτες τους. Προφανώς, γιατί εκεί υπάρχει οργανωμένο σύστημα υγείας με ανάλογη υποδομή των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας. Σε αρκετές χώρες δεν υπάρχει καν η μέθοδος αποστολής μηνυμάτων ή συμπληρώσεως εντύπου, καθώς το κράτος εμπιστεύεται τους πολίτες του. Τα εμπορικά καταστήματα αυτή τη στιγμή που γράφεται το παρόν άρθρο, όπως αυτά στο Βέλγιο, σέβονται τις αποστάσεις ανάλογα με τα τετραγωνικά τους, ενώ η εστίαση, όπως σε Ισπανία και Ελβετία, τηρεί τα υγειονομικά πρωτόκολλα και έχει μικρή πληρότητα. Ομως η οικονομία κινείται, ο κόσμος κινείται.

Στην Ελλάδα ανέκαθεν το κράτος αποτελούσε τον Κέρβερο και έβλεπε τον πολίτη καχύποπτα. Ποτέ δεν έδειξε να τον εμπιστεύεται. Οπως και τώρα. Οι αρμόδιοι υπουργοί της κυβέρνησης βγαίνουν και μας χτυπούν στην πλάτη ζητώντας μας υπομονή, η οποία εξαντλείται. Πάντοτε η καρέκλα στη χώρα μας θεωρούνταν ατού και προνόμιο, το οποίο το πιο πιθανό να σου εξασφάλιζε μία θέση στο Πρώτο Νεκροταφείο… Ομως, πού σταματά η επίδειξη και πού ξεκινά η ενσυναίσθηση;

Τα όρια των περιορισμών των ατομικών δικαιωμάτων οφείλουν να σέβονται τον πυρήνα του θιγόμενου εννόμου αγαθού και αντίστοιχου δικαιώματος. Η απαγόρευση από τις 6 μ.μ. σαν να υπάρχει στη χώρα δικτατορικό καθεστώς, η διασπορά του φόβου, η απειλή ότι «αν δεν κάτσεις φρόνιμα θα σου κόψω πρόστιμο» δεν απευθύνονται σε χαλιναγωγημένα ζώα του τσίρκου, αλλά σε ανθρώπους με νου και αντοχές. Οταν όμως αυτές οι αντοχές και η ιώβεια υπομονή εξαντληθούν, τότε θα ’ναι αρκετά αμφίβολο αν ένα πρόστιμο των 300, 500, 1.500 ή 1.000.000 ευρώ θα μπορέσει να κρατήσει τον κόσμο μαντρωμένο, αποκλεισμένο και ψυχολογικά εξουθενωμένο στα σπίτια του. Και ένα κοινωνικό κράτος πρόνοιας, τουλάχιστον στα χαρτιά, αυτό πρέπει να το γνωρίζει και να αρχίζει να ανησυχεί.

* Δικηγόρος, Δημ. Σύμβουλος Δήμου Σάμης Κεφαλονιάς
(Από την Εφημερίδα των Συντακτών)