Σήμερα Μεγάλο Σάββατο το μεσημέρι θα γίνει η Α’ Ανάσταση στον Ιερό Ναό Αγίου Σπυρίδωνα στο Αργοστόλι και μετά το πέρας της Αναστάσιμης Λειτουργίας θα πραγματοποιηθεί το έθιμο του σπασίματος των Μπότηδων.
Οι Μπότηδες (στάμνες) ήδη έχουν βαφτεί από την Μεγάλη Πέμπτη, με συμμετοχή μεγάλων και μικρών.
Για την καταγωγή και προέλευση αυτού του εθίμου έχουν διατυπωθεί πολλές ερμηνείες:
Ενετοκρατία: Οι καθολικοί Βενετοί συνήθιζαν να σπάνε τις παλιές στάμνες την ημέρα της Πρωτοχρονιάς, αποδίδοντας τρόπον τινά “φόρο” στο νέο χρόνο, προκειμένου να τους φέρει καινούργια αγαθά στο σπίτι τους. Στη συνέχεια οι Ορθόδοξοι το μετέφεραν χρονικά στην περίοδο του Πάσχα χρησιμοποιώντας όμως νέα, αντί για παλιά κανάτια γεμάτα νερό, ώστε να προκαλούν μεγαλύτερη φασαρία.
Χριστιανική εκδοχή: Το θορυβώδες σπάσιμο αναπαριστά την οργή για την προδοσία του Ιούδα, αλλά και την αναπαράσταση της θορυβώδους στιγμής της Ανάστασης. Στο «θορυβώδες», άλλωστε, αναφέρονται και οι κροτίδες και τα βεγγαλικά της Ανάστασης. Στον ορθόδοξο Ελληνικό Χριστιανικό εθιμικό βίο, υπάρχουν σπουδαίες σχετικές αναφορές, όπως αυτή η εκκλησιαστική φράση από το τροπάριο της Μεγάλης Παρασκευής «Συ δε Κύριε ανάστησόν με, ίνα συντρίψω αυτούς ως σκεύη κεραμέως».
Αρχεία Ελλάδα: Το σπάσιμο έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, σε ένα ταφικό έθιμο, που κρατά μέχρι τις ημέρες μας, όταν την ώρα που βγαίνει η σορός ενός νεκρού από το σπίτι, κάποιος σπάει ένα πιάτο ή ένα πήλινο αντικείμενο έξω από την πόρτα, για να σταματήσει το κακό.
Λαογραφική ερμηνεία: Το έθιμο προέρχεται από την αρχαιοελληνική γιορτή του Απριλίου, όταν οι Έλληνες γιόρταζαν την αρχή της γεωργικής περιόδου, οπότε η απαίτηση για συλλογή των φρέσκων καρπών, υποχρέωνε τη χρήση νέων κανατιών και δοχείων για την αποθήκευσή τους. Και μέχρι σήμερα αυτό το σπάσιμο συμβολίζει,το ότι ο χειμώνας δίνει τη θέση του στην ανοιξιάτικη αναγέννηση.
Το σπάσιμο των κανατιών, πάντως, διατηρήθηκε ζωντανό στο πέρασμα του χρόνου. Χαρακτηριστική είναι γραπτή μαρτυρία ξένου περιηγητή στην Κεφαλονιά το 1829: «Το μέγα Σάββατον όταν ψάλλεται εις την Εκκλησίαν το ανάστα ο Θεός, ρίπτουσιν έξω των οίκων αγγεία ακέραια ή ημίθραυστα. Δεν διαβαίνουσιν επάνω των συντριμμάτων, αλλά τα μετατοπίζουσιν, αν πρέπη αναγκαίως να διέλθωσιν εκείθεν».
Για το έθιμο του σπασίματος της Στάμνας, ο Δήμος Αργοστολίου ανακοίνωσε τα ακόλουθα:
Για ακόμα μια χρονιά ο Δήμος Αργοστολίου σε συνεργασία με το Λύκειο των Ελληνίδων αναβιώνει το έθιμο «Το σπάσιμο των Μπότηδων» στο Λιθόστρωτο. Ένα έθιμο που χρονολογείται από τα βενετοκρατούμενα χρόνια.
Το Μεγάλο Σάββατο στις 11:50 θα γίνει η Α’ Ανάσταση στον Άγιο Σπυρίδωνα στο Λιθόστρωτο όπου θα πραγματοποιηθεί το σπάσιμο της πρώτης στάμνας και θα μοιραστούν αναστάσιμες λαμπάδες. Στη συνέχεια με τη συνοδεία της Φιλαρμονικής Αργοστολίου «ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΛΑΥΡΑΓΚΑΣ» θα πραγματοποιηθεί περατζάδα μέχρι την πλατεία Καμπάνας όπου θα συνεχιστεί η ρίψη των Μπότηδων.
Στη συνέχεια θα ακολουθήσει καλλιτεχνικό πρόγραμμα από το Λύκειο Ελληνίδων και το παραδοσιακό σχήμα MONTE NERO.
(Τμήμα Πολιτισμού Δήμου Αργοστολίου)
